Over het Russisch
Snelle feiten
Landen waar Russisch gesproken wordt: | Rusland, Oekraïne, Wit-Rusland, Estland, Letland, Litouwen, Roemenië, Moldavië, Mongolië, Oezbekistan, Kazachstan, Kirgizië, Tadzjikistan, Transnistrië en Turkmenistan . |
Landen en regio's waar Russisch een officiële taal is: | Rusland, Wit-Rusland, Oekraïne, Kazachstan, Kirgizië, Transnistrië, Abchazië, Zuid-Ossetië, Roemenië. |
Aantal moedertaalsprekers: | Rond de 175 miljoen. |
Eigen benaming: | Русский язык Roesskij jezik (De Russische taal) |
Alfabet: |
Cyrillisch |
Aantal letters in het alfabet: | 33 (van А tot Я). |
Regulering: (Van spelling, etc.) |
Росси́йская Акаде́мия Нау́к. Rossijskaja Akademia Nauk. De Russische Wetenschapsacademie |
Classificatie: (Taalfamilie) |
Indo-Europees --------> Slavisch ----------> Oost-Slavisch ---------------------> Russisch |
Russisch lijkt veel op: |
Wit-Russisch en Oekraïens. |
Russisch lijkt ook op: |
Sloveens, Servisch, Kroatisch, Bosnisch, Bulgaars, Macedonisch, Slowaaks, Tsjechisch en Pools. |
Het Russisch is een verre verwant van: | Nederlands, Latijn, Grieks, Iers, Perzisch, Hindi, Armeens, Albanees en Litouws. |
Inleiding
|
![]() Het Russisch maakt gebruik van het Cyrillische alfabet. Dit alfabet werd in de Middeleeuwen door Byzantijnse zendelingen ontworpen op basis van het Griekse alfabet. Het alfabet telt 33 letters en wordt net als ons alfabet van links naar rechts gelezen. Enkele van die 33 letters zijn identiek aan de letters van ons Romeinse schrift, terwijl anderen er exotisch uitzien. Lees meer over het alfabet.... |
Verspreiding Rusland: Het Russisch is de meestgesproken en enige officiële taal van Rusland. Door heel Rusland wordt het Russisch gesproken, ook in de gebieden waar men traditionele inheemse talen spreekt. De Russische taal is in heel Rusland prominent aanwezig. Oekraïne en Wit-Rusland: Het Russisch wordt ook gesproken in de Oekraïne en Wit-Rusland, vooral in de grote steden. In de communistische tijd voerde Moskou een politiek van russificatie: De Russische taal moest de norm worden voor politiek, wetenschap en handel, ook in Oekraïne en Wit-Rusland. De Moskougetrouwe president van Wit-Rusland, Aleksandr Loekasjenko, staat er vandaag de dag nog steeds om bekend dat hij nauwelijks Wit-Russisch spreekt. Hij spreekt liever standaard Russisch. In de grensgebieden worden van oudsher overgangsdialecten gesproken die bijvoorbeeld half Oekraïens en half Russisch zijn. Baltische Staten: Ook in de Baltische Staten Estland, Letland en Litouwen wordt Russisch gesproken. De Russischtaligen zijn naar deze landen toegekomen toen deze nog deel uitmaakten van de Sovjetunie. Toen deze landen onafhankelijk werden zijn zij daar gebleven. In de Baltische Staten is ongeveer een derde van de bevolking Russischtalig. Russisch wordt het meest gesproken in het oostelijke deel van deze landen. Kaukasus: In de 19e eeuw kwamen grote delen van de Kaukasus onder bestuur van het Russische Rijk. In Georgië, Azerbeidzjan en Armenië wonen nog steeds vele Russen. Daarnaast wordt het Russisch veel gesproken als tweede taal. In 2010 beheerste nog 70% van de Armenen het Russisch (als eerste of als tweede taal). Centraal-Azië: Vanaf de tsarentijd heeft Rusland ook haar stempel gedrukt op de staten in Centraal-Azië. Wie door landen als Kazachstan, Oezbekistan, Kirgizië, Turkmenistan en Tadzjikistan reist zal zich met Russisch goed verstaanbaar kunnen maken. Oost-Europa: Ten slotte spreken vooral oudere mensen in grote delen van Oost-Europa het Russisch als tweede taal. Het Russisch is in landen als Polen, Tsjechië, Slowakije, Bulgarije, Roemenië en Hongarije nooit helemaal geworteld, maar lange tijd was het een verplichte vreemde taal op school. De jongere generaties leren echter liever Engels als vreemde taal en de kennis van het Russisch neemt af. |
Grammatica Het Russisch behoort tot de nominatief-accusatieftalen. Dat betekent dat woorden die het onderwerp van een zin aanduiden, een neutrale onverbogen vorm hebben. Zodra datzelfde woord een andere functie in de zin krijgt, zal het verbogen moeten worden. Dat verschijnsel heet flectie of verbuiging. Russisch is een sterk flecterende taal, wat betekent dat veel woordsoorten aan flectie onderworpen zijn. Zelfs je eigen naam moet verbogen worden. Het Russisch heeft zes soorten verbuigingen of naamvallen. Lees meer over de grammatica.... |
Taalfamilie
|
Geschiedenis van het Russisch
Oorsprong van de Slavische talen
Oudoostslavisch
Moderne tijd |
Minderheidstalen Het Russisch is in heel Rusland de taal van politiek, wetenschap, handel en onderwijs. Maar Rusland is een immens land waarin vele volkeren wonen, ieder met zijn eigen taal. Er worden wel zo'n 100 verschillende talen gesproken in Rusland. Deze talen behoren echter tot een klein aantal taalfamilies. Dat maakt de taalsituatie dan toch weer een beetje overzichtelijk. Dat zijn de volgende: Indo-Europees (vooral Slavisch), waaronder Russisch, Oekraïens en Armeens. Oeralisch (Finoegrisch, Fins- en Hongaarsachtig), waaronder Karelisch, Laps en Samojeeds Altaïsche (Turksachtige) talen, waaronder Tataars, Basjkiers en Jakoets. Paleo-Siberische talen, de oude inheemse talen van Siberië, waaronder Tsjoekotskisch Kaukasische talen: Tsjetsjeens Lees meer over de minderheidstalen van Rusland.... |
Leenwoorden Zonder dat men zich ervan bewust is, kent iedereen een paar woorden Russisch. Sommige Russische woorden zijn doorgedrongen tot de Nederlandse taal en we gebruiken ze zonder erbij stil te staan. Vooral op drie terreinen zijn Russische woorden in het Nederlands opgenomen: Politiek, wetenschap (vooral biologie, ruimtevaart, geografie) en woorden die betrekking hebben op zaken uit de Russische cultuur. Lees de volgende tekst maar eens. In zijn datsja zat de oude bolsjewiek wodka te drinken en terug te denken aan zijn jeugd, toen hij met zijn agitprop tegen de tsaar en de tsaristische intelligentsia protesteerde. Nu was hij een oude apparatsjik geworden die oekazes uitvaardigde en koelakken en mensjewieken naar de goelags stuurde. Vanuit het Kremlin hield hij samen met zijn kameraden de samenleving onder de knoet. Pas hadden ze nog een partij kalasjnikovs en samizdat onderschept bij de grens. Waarom konden die doerakken toch niet tevreden zijn met hun leven in de kolchoz? De oude bolsjewiek wist ook wel dat er dingen aan het veranderen waren in de sovjetmaatschappij. Het politbureau was niet meer zo almachtig als vroeger. In de Doema was nu een jongeman gekomen die sprak over glasnost en perestrojka. Zouden zijn ideeën aanslaan? |
Tekst en literatuur (kort)
Vroegmoderne tijd
Gouden Eeuw
Zilveren Eeuw
Socialistisch realisme en dissidentenliteratuur
Hedendaagse tijd |
![]() De wetenschappelijke studie naar de Russische taal en cultuur valt onder de slavistiek, de wetenschap die zich met de Slavische talen bezighoudt. Iemand die Russisch of een andere Slavische taal heeft gestudeerd heet een slavist. Aan de universiteit kun je Russisch studeren als onderdeel van de opleiding Slavische Talen en Culturen of de opleiding Midden- en Oosteuropastudies. Universiteiten die Russisch aanbieden zijn de Rijksuniversteit Groningen (RuG), de Universiteit van Amsterdam (UvA) en de Universiteit Leiden. Aan de ITV-Hogeschool in Utrecht kun je Russisch op HBO-niveau studeren. Deze opleiding heeft echter zeer weinig contacturen, wat niet ideaal is voor een taalstudie. In Vlaanderen kan Russisch gestudeerd worden aan de universiteiten van Gent en Leuven. |
2023 Harmen Schoonekamp | contact | Talennet | sitemap.
"De mens wordt vrij geboren, maar overal is hij geketend.
Человек рождается свободным, но повсюду он в оковах
"