Russische leenwoorden
Het Russisch heeft lang niet zoveel invloed gehad op het Nederlands als bijvoorbeeld het Engels of het Frans. Toch zijn er een aantal Russische leenwoorden doorgedrongen tot onze taal. Zelfs mensen die denken geen Russsich te kunnen, kennen zonder zich er misschien bewust van te zijn toch al aardig wat Russische woorden.
Agitprop - Van het Russische ????????. Een samentrekking van agitatie en propaganda. Agitprop gaat over kunstvormen met een expliciete politieke boodschap (vaak communistisch).
Apparatsjik - Deze term komt uit de communistische tijd. Bedoeld wordt iemand die in dienst is van het staatsapparaat, een rechtlijnige en opportunistische bureaucraat.
Balalajka - Russisch snaarinstrument.
Banja - Russisch badhuis.
Barzoi - Russisch windhondenras.
Beloega - Witte dolfijn.
Bojaar - Russische aristocratentitel uit de Middeleeuwen en de Vroegmoderne tijd.
Bolsjewiek - Lid van de meerderheidsfractie van de communistische partij die zich van de mensjewieken (minderheid) losmaakten in 1905.
Borsjstsj - Bietensoep, een traditioneel Russisch gerecht. Heerlijk!
Datsja - Buitenverblijf. Een vakantiehuisje buiten de grote stad.
Doema - Het Russische parlement. Afgeleid van het Russische woord voor 'denken'.
Doerak - Een stomkop.
Glasnost - Openheid. Aanduiding voor het beleid van Michal Gorbatsjov.
Goelag - Van het Russische ??????. Dit is geen echt Russisch woord, het is een afkorting van ??????? ?????????? ?????????????- ???????? ??????? (Hoofddirectoraat voor Correctieve Werkkampen). De term kreeg in het westen vooral bekendheid door de schrijver Aleksandr Solzjenitsyn die de gruwelijke werkelijkheid van deze werkkampen beschreef in zijn roman 'De Goelagarchipel'.
Intelligentsia - De intellectuele elite.
Kalasjnikov - Een aanvalsgeweer ook bekend onder de naam AK-47.
Knoet - Russische geselzweep.
Koelak - Communistisch scheldwoord voor rijke boeren.
Kolchoz - Gemeenschappelijke boerderij uit de Sovjettijd.
Kopeke - Russische munteenheid, een honderdste van een roebel.
Kozak - Traditionele ruitersgemeenschappen uit het zuiden van Rusland.
Kremlin - Vestingmuren. Het bekendste kremlin is natuurlijk dat van Moskou. In figuurlijke zin wordt met 'het Kremlin' ook wel de Russische overheid bedoeld.
Mammoet - Prehistorische olifant. Het woord is oorspronkelijk afkomstig uit de Jakoetische taal, maar is via het Russisch in het westen bekend geworden.
Matroesjka - In elkaar stekende houten poppetjes van afnemende grootte. De meeste matroesjka's stellen een boerenmeisje voor. In het Russisch heet het eigenlijk een 'matrjosjka', maar de spelling 'matroesjka' is in het Nederlands algemeen geaccepteerd.
Mensjewiek - Lid van de minderheidsfractie van de communistische partij die zich van de bolsjewieken (meerderheid) losmaakten in 1905.
Oekaze - Een bevelschrift.
Perestrojka - De politieke hervormingen aan het einde van de Sovjettijd onder leiding van Michal Gorbatsjov.
Pogrom - Een massale en gewelddadige aanval op joden.
Politbureau - Het bestuur van een communistische partij.
Roebel - Russische munteenheid.
Samizdat - Letterlijk 'zelf uitgegeven', staatsondermijnende literatuur uit de Sovjettijd.
Samowar - Traditionele Russische theeketel. Sovjet - Letterlijk 'raad'. Een naam voor verschillende bestuursorganen uit de Russische geschiedenis. De term is vooral bekend uit de communistische tijd, toen het ook zijn naam gaf aan het communistische Rusland: De Sovjet-Unie.
Spoetnik - Dt woord betekent letterlijk 'reisgenoot', maar is bij ons vooral bekend als de naam van de eerste satelliet ooit, de Spoetnik 1, die in 1957 door de Sovjet-Unie gelanceerd werd.
Steppe - Landschapsvorm met veel grassen.
Stroganoffsaus - Een pittige saus die lekker is bij rood vlees. De naam komt niet van een Russisch woord, maar van een Russissche naam, Stroganov.
Taiga - Een landschap van uitgestrekte, vochtige en koude naaldwouden. Het woord is oorspronkelijk Mongools, maar via het Russisch in het Nederlands terechtgekomen.
Toendra - Een gebied in de poolzone zonder bomen, waar de enige begroeing bestaat uit mossen en kleine struiken. Het woord komt oorspronkelijk uit de Samitaal, maar is via het Russisch in het Nederlands terechtgekomen. Trojka - Driemanschap.
Tsaar - Hoogste vorstelijke titel. Tsaar kan zowel 'koning' als 'keizer' betekenen.
Tsarina - Vrouwelijke tsaar of vrouw van de tsaar. Dit woord is niet correct overgenomen. Russen spreken zelf van een 'tsaritsa'. 'Tsarina' is echter wel algemeen geaccepteerd Nederlands.
Wodka - Kleurloze sterke drank die gemaakt is van graan of aardappels. |
